Nie ma nic bardziej frustrującego dla ogrodnika niż posiadanie ładnych, dużych, zdrowych roślin dyniowatych, ale np. bez owoców kabaczków czy ogórków. Główną przyczyną tego problemu jest brak wystarczającego zapylenia. Ogrodnicy od wieków polegali na pszczołach i innych owadach jak motyle, trzmiele, muchówki czy chrząszcze, aby zapylać kwiaty w swoich ogrodach. W ostatnich latach populacje pszczół i owadów na niektórych obszarach zmniejszają się z różnych powodów, jednym z nich są nawozy szkodliwe dla pożytecznych owadów. Zaburzenia pszczelich kolonii i zmieniających się wzorców pogodowych sprawiają, że niektóre rośliny mogą potrzebować pomocy człowieka w zapylaniu.
Zanim się odwiedzi sklep ogrodowy
Na zapylanie mogą mieć również wpływ długie okresy deszczowej lub zimnej wiosennej pogody, lub zbyt energiczne podlewanie podczas formowania się pyłku. Rośliny należy podlewać tuż u podstawy przy łodydze i należy starać się unikać polewania wodą formujących się kwiatów lub wcześnie rano, gdy kwiaty właśnie się otworzyły. Warto o tym pamiętać, gdy planuje się odwiedzić sklep ogrodniczy i kupić system do zraszania roślin w ogrodzie. Tym bardziej, bo płytki system korzeniowy dyniowatych wymaga sporej ilość wody.
Sklep ogrodniczy online? Kup zioła i kwiaty, by zwabić pszczoły i owady
Dla uzyskania lepszych plonów możliwe jest ręczne zapylanie roślin dyniowatych. Np. tykwy mają tendencję do otwierania kwiatów tylko w nocy, gdy jest mniej możliwości zapylenia, więc ręczne zapylanie jest często konieczne dla uzyskania dobrych plonów. Ta metoda zapewnia również wcześniejsze zbiory, zachęcając rośliny do wcześniejszego i szybszego wzrostu owoców niż oczekiwanie na naturalne zapylacze (owady, ptaki, wiatr).
W ogrodzie można zasadzić rośliny przyjazne pszczołom takie jak zioła, np. tymianek, dziurawiec, szałwia, majeranek, bazylia lub mieszanki, które w ofercie zawiera każdy sklep ogrodniczy, np. egardenion – Mieszanka ziół na wiele lat 1g Legutko. Mogą to być też kwiaty, najlepiej kwitnące w różnych porach wiosny i lata, np. wczesną wiosną będą to tulipany, żonkile, szafirki czy hiacynty, a w czerwcu dzwonki, fiołki, naparstnice, prawoślazy czy laki. Może to pomóc przyciągnąć więcej pszczół, aby zwiększyć szanse zapylenia np. dyni, kabaczków czy ogórków. Jednak jeśli nie ma się takich możliwości, np. przy uprawach ogórków w szklarniach i pod folią lub bardziej wietrznych powierzchniach w ogrodzie czy konkretnych odmianach, trzeba interweniować samemu. Co należy zrobić?
Jakie rośliny należą do dyniowatych?
- Ogórek (szklarniowe i gruntowe, odmiany np. Cezar, Izyd, Hermes, Lider),
- dynia (m.in. makaronowa, piżmowa, muszkatołowa, prowansalska, hokkaido, masłowa),
- cukinia (odmiany m.in. Ambasador, Black Forest, Krzaczasty Bezrozłogowy, Courges),
- patison (odmiany m.in. Disco, Gagat, Polo F1 Eden, Kelmo),
- melon (odmiany m.in. Galia, kantalupy, kasaba, zimowe),
- arbuz (odmiany m.in. Janosik, Złoto Wolicy, Bingo, Rosario F1),
- tykwa (odmiany m.in. Birdhouse, Cobra, Marenka, Snake).
Rozpoznawanie męskich i żeńskich kwiatów
Najpierw trzeba poczekać z ręcznym zapyleniem, aż uzyska się odpowiednią liczbę kwiatów – optymalną jest co najmniej 3-4 na każdej roślinie. Potem trzeba zidentyfikować jakiej płci są kwiaty. Roślina dyniowa będzie miała kwiaty męskie i żeńskie. Męski kwiat ma nagą łodygę pod kwiatem, a żeński ma mały, niedojrzały owoc. Jeśli ten żeński kwiat nie zostanie zapylony, maleńki owoc odpadnie i nie nastąpi owocowanie.
Czasami najwcześniej pojawiające się kwiaty to kwiaty męskie. Trzeba być cierpliwym. W ciągu kilku tygodni ta równowaga się zmieni. Wkrótce powinny pojawić się żeńskie kwiaty z drobnymi owocami. Zwykle pszczoły przenoszą pyłek z męskich kwiatów jednej rośliny na żeńskie kwiaty innej rośliny – jest to znane jako zapylenie krzyżowe. W przypadku samozapylenia można wykorzystać męskie i żeńskie kwiaty jednej rośliny do zapylania tej samej rośliny.
Różne odmiany dyniowatych mają różne proporcje kwiatów męskich do żeńskich. Również wnętrze kwiatów jest wskazówką do identyfikacji kwiatów męskich i żeńskich. Główna różnica polega na tym, że męskie kwiaty mają pylniki (wyglądają jak małe fallusy), które zawierają pyłek (substancja zapylająca), a żeńskie kwiaty mają słupki, które otrzymują pyłek.
Zapylanie żeńskich kwiatów
Połowa poranka i okolice południa to prawdopodobnie najlepszy czas na zapylanie dyniowatych, ponieważ kwiaty powinny się wtedy naturalnie otworzyć. Jeśli jednak jeszcze się nie otworzyły, można delikatnie je obrać, palcami oddzielając płatki i odsłaniając pylniki oraz słupki.
Ręczne zapylanie kwiatów dyniowatych nie jest trudne, choć może być czasochłonne, jeśli ma się dużo roślin. Można zerwać męski kwiat i odsłonić pylnik z pyłkiem. Motem można wybrać kwiat dyni, aby móc zaaplikować pyłek z pylnika na słupek żeńskiego kwiatu. Lekkie pocieranie pylnikiem o słupek żeńskiego kwiatu i pozostawiając trochę pyłku, załatwia sprawę. Można też użyć wacika lub małego pędzelka z miękkim włosiem, aby przenieść pyłek z pylnika na słupek.
Aby to zrobić, nie trzeba zrywać męskiego kwiatu, ale te i tak nie wytworzą kabaczka, więc nie trzeba się tym przejmować. Kwiaty kabaczków, dyni i cukinii są też jadalne, więc można je wykorzystać w kuchni do sałatki lub zrobić placki. Można także zostawić męskie kwiaty na roślinie, licząc, że owady i pszczoły zbiorą z nich nektar.
To wszystko. Teraz możesz usiąść wygodnie i pozwolić, aby ogórki, kabaczki, dynie czy patisony rosły w oczach. Ewentualnie pomyśleć o założeniu własnej pasieki, ale w tym przypadku może być koniecznie nie tylko odwiedzenie zaprzyjaźnionego pszczelarza, lecz także centrum ogrodnicze albo internetowy sklep ogrodniczy.